Επένδυση ΑΛΑΤΑΣ Νότιο Πήλιο, απόφαση ΣΤΕ

Του Θεοχάρη Βλάχου

ΦΑΡΑΩΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΜΒΑΤΕΣ ΤΗΣ ΙΔΙΟΜΟΡΦΙΑΣ ΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΠΗΛΙΟΥ

Η απόρριψη της περιβαλλοντικής μελέτης από το 5 τμήμα του ΣΤΕ για την επένδυση στον Αλατά δείχνει με περίτρανο τρόπο ότι στους χαλεπούς καιρούς του μνημονιακού ορυμαγδού λειτουργεί ακόμη ο πυλώνας της δικαστικής εξουσίας που ανθίσταται υπέρ της εξυπηρέτησης του δημόσιου συμφέροντος και προστασίας βασικών θεμελιωδών και συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων....

Το “πρότζεκτ” του Αλατά βασίζεται στην τρέχουσα συγκυρία, όπου τόσο η ιδιωτική όσο και η δημόσια ακίνητη περιουσία, έχει υποστεί δραματική μείωση της πραγματικής της αξίας,  και όπου η συγκυβέρνηση αποφάσισε και νομοθέτησε, ως συνήθως με εξαιρετικώς επείγουσες, καταχρηστικές, αντισυνταγματικές και αντικοινοβουλευτικές, διαδικασίες το πλαίσιο παραχώρησης των τουριστικών ακινήτων για 50 (+49), δηλαδή ουσιαστικά για 99 χρόνια. 

Αυτό συνέβη με την κύρωση της από 06.09.2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ν. 4092/2012) που ολοκληρώνει το καταστροφικό έργο του προηγούμενου ν. 3986/2011, σχετικά με την αξιοποίηση της ακίνητης δημόσιας περιουσίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι με απλές υπουργικές αποφάσεις ενός ή δύο υπουργών, αποφασίζονται πλέον ιδιαίτερα σημαντικά και κρίσιμα θέματα όπως: η μεταβολή της έκτασης και των ορίων των Ειδικών Σχεδίων Χωρικής Ανάπτυξης των Δημόσιων και ιδιωτικών Ακινήτων (ΕΣΧΑΔΑ, ΕΣΧΑΣΕ), οι εκάστοτε επιτρεπόμενες χρήσεις γης, το είδος και το μέγεθος των κτιρίων και εγκαταστάσεων που μπορούν να χωροθετούνται ανά χρήση, τα όρια και οι περιορισμοί στις επιφάνειες των χρήσεων, η έγκριση των πολεοδομικών και περιβαλλοντικών μελετών, η προστασία των αρχαιολογικών χώρων, των μνημείων και ευρημάτων, ο αποκλεισμός ή η υπό όρους δημόσια πρόσβαση σε κοινόχρηστους χώρους κ.λπ..

Η εφαρμογή της παραπάνω στρατηγικής, υποτίθεται ότι θα οδηγήσει σε συνθήκες ανάπτυξης τουτουρισμού και συνακόλουθα ενίσχυσης της απασχόλησης.

Ωστόσο, προκαλεί ταυτόχρονα και μία σειρά κρίσιμων ερωτημάτων που συνδέονται με τη γενικότερη στρατηγική και τη στόχευση των υφιστάμενων πολιτικών για την τουριστική ανάπτυξη, όπως:

- Ποια θα είναι η ωφέλεια που θα προσπορίσει αυτού του είδους η ανάπτυξη στην τοπική κοινωνία;

- Ποια μέριμνα έχει ληφθεί, ώστε να διασφαλιστεί ότι ο πλούτος που θα προκύπτει θα έχει υψηλό βαθμό αναδιανομής στην τοπική κοινωνία;

- Ποια πρόβλεψη υπάρχει, ώστε η πολυθρύλητη αύξηση της απασχόλησης μέσω της επένδυσης να μην συνεπάγεται υπαμειβόμενα ημι-ανέργων ή εποχικά απασχολουμένων και εργαζομένων υπό διαρκή ομηρία;

- Ποια μέριμνα έχει ληφθεί για την προστασία των αρνητικών επιπτώσεων της

επένδυσης αυτής στις μικρομεσαίες και πολύ μικρές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον γειτνιάζοντα με την επένδυση χώρο;

- Πως θα αποφευχθεί η συστηματική αλλοίωση του πολιτισμικού περίγυρου και θα συνδεθούν οι επενδύσεις με την τοπική ιδιαιτερότητα, την παραγωγική οργάνωση και τις παραδόσεις;

- Πως θα επιτυγχάνεται η ποιοτική ιδιαιτερότητα και η μοναδικότητα της τουριστικής εμπειρίας που θα απολαμβάνουν οι τουρίστες-πελάτες της επένδυσης και δεν θα περιορίζεται η ελευθερία των τουριστών επισκεπτών να επιλέξουν μεταξύ των διαθέσιμων επιλογών;

Φυσικά δεν περιμένουμε απαντήσεις ούτε από τους Κυπρίους επενδυτές ούτε και από τον Δήμο Νοτίου Πηλίου στα παραπάνω ερωτήματα, όχι γιατί αυτές δεν υπάρχουν, αλλά απλώς, γιατί τα ερωτήματα αυτά δεν απασχόλησαν, ούτε μία στιγμή, αυτούς που στοχεύουν στην συγκεκριμμένη επένδυση.

Το “πρότζεκτ Αλατάς” εντάσσεται στο σχέδιο δημιουργίας άτυπων, ανεπίσημων Ελεύθερων Οικονομικών Ζωνών (ΕΟΖ) Τουρισμού και οργανωμένων υποδοχέων τουριστικών δραστηριοτήτων, με προβλεπόμενες χρήσεις για παραθεριστικές κατοικίες και τουριστικά χωριά, σύνθετα τουριστικά

καταλύματα, επιχειρηματικά και θεματικά πάρκα, εμπορικά κέντρα, υπηρεσίες περίθαλψης, υγείας και ευεξίας, υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας, κέντρα προπονητικού αθλητικού τουρισμού, καταστήματα

εστίασης, αναψυκτήρια, κέντρα διασκέδασης, καζίνα, γήπεδα γκολφ, μαρίνες, τουριστικά καταφύγια και αγκυροβόλια κ.λπ..

Τα βασικά εργαλεία της εφαρμογής του σχεδίου αυτού με το πρόσχημα της ανάπτυξης, είναι σε πρώτη φάση:

Το άνευ όρων ξεπούλημα της τουριστικής δημόσιας περιουσίας,

Η δημιουργία ευνοϊκού θεσμικού περιβάλλοντος για την υλοποίηση μαζικών, φαραωνικού τύπου, επενδύσεων,

Η ελαχιστοποίηση της αυτοδιοικητικής συμμετοχής,

Ο αποκλεισμός της τοπικής κοινωνίας από την οικονομική δραστηριότητα,

Η ενίσχυση των μονοπωλιακών - ολιγοπωλιακών δομών,

Η περαιτέρων αποδυνάμωση των μικρομεσαίων και πολύ μικρών επιχειρήσεων,

Οι προνομιακές φοροαπαλλαγές και ατέλειες των μεγάλων επιχειρήσεων,

Η πλήρης ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων με τη δημιουργία εργαζομένων, σύγχρονων σκλάβων αδήλωτης εργασίας

Η σχεδόν καθ' ολοκληρίαν, υποβάθμιση της πολιτισμικής κληρονομιάς.

Συνακόλουθα και σε τοπικό επίπεδο, η μικρή και πολύ μικρή επιχειρηματική δραστηριότητα (με κοινοτικούς τοπικούς όρους) θα υποχρεωθούν να ανταγωνιστούν τον μεγαλοεπενδυτή χωρίς να διαθέτουν, φυσικά, τις ανάλογες δυνατότητες.

Από την άλλη πλευρά, όσες επιχειρήσεις απομείνουν θα προσανατολιστούν αποκλειστικά στην εξυπηρέτηση των καθημερινών αναγκών της επένδυσης, αλλά, φυσικά, μόνο στο βαθμό που η δραστηριοποίηση αυτή θα ευνοεί τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας για τον επενδυτή.

Με δεδομένη όμως την αδυναμία των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων να μειώσουν τα κόστη παραγωγής και διάθεσης των προϊόντων, καθώς και τα κόστη παροχής των υπηρεσιών τους, είναι σχεδόν βέβαιο ότι αυτές, είτε θα φθίνουν διαρκώς πωλώντας σε τιμές κάτω του κόστους είτε θα σταματήσουν οριστικά τις δραστηριότητές τους με ολέθρια αποτελέσματα για την τοπική παραγωγή την ανάπτυξη και την απασχόληση.

Τέλος, καμία απολύτως μέριμνα δεν έχει ληφθεί για την αναδιανομή του πλούτου που θα προκύπτει από την επένδυση, στην τοπική κοινωνία. Στο μυαλό των εμπνευστών του σχεδίου αυτού, η δημοτική τουριστική περιουσία, οφείλει να γίνει μία μηχανή παραγωγής υπερκερδών για τους λίγους εκλεκτούς χωρίς καμία ουσιαστική πρόβλεψη για την παραγωγή κοινωνικής προστιθέμενης αξίας και ωφέλειας. Οι τελευταίες αναμένεται ότι θα προκύψουν με κάποιον αυτόματο, σχεδόν μαγικό τρόπο, μέσω της παράπλευρης ανάπτυξης και ενός γενικού ευχολογίου για αύξηση της απασχόλησης.

Ως αποτέλεσμα, το κέντρο βάρους της τουριστικής δραστηριότητας, θα υποστεί μία δραματική μετατόπιση από την τοπική χωρική ενότητα του προορισμού που βρίσκεται σήμερα, σε ένα κλειστό εντός του προορισμού, επενδυτικό χώρο, που θα ευνοεί το διαρκή αποκλεισμό του επισκέπτη από την κοινότητα.